De aller allereerste, de meest bekendste, de belangrijkste, de koploper, de nummer 1,
de premier van alle stampotten, hutspot! Het originele recept dateert uit 1574 en werd gemaakt van pastinaak. Het duurde nog twee eeuwen voordat deze vervangen werd door de aardappel. Er zijn vier hoofdrolspelers als ingrediënten voor deze middeleeuwse kost: ui, pastinaak, wortel en rundvlees.
Peestamp, oftewel hutspot, was de allereerste stamppot en gaat helemaal terug naar 1574 waar de Leidenaren voor het eerst kennis mochten maken met haar. Zelfs de pan bestaat nog en pronkt tot op de dag van vandaag in het rijksmuseum. Het was een lange zware strijd tegen de Spaanse wereldmacht. Het Spaanse zesduizend man sterke leger onder aanvoering van Valdez had een nieuwe tactiek bedacht, zij zouden stad voor stad aanvallen. Hij omsingelde de stadsmuren van Leiden dat zo helemaal werd ingesloten. Hiermee had hij het lugubere idee om Leiden te laten verhongeren om de bevolking zo te verdrijven. Door zijn vlugge bezetting hadden de Leidenaren te kort tijd om genoeg eten en munitie in te slaan.
De honger sloeg dan ook snel toe en om in leven te blijven moesten ze van alles eten. Honden, katten, ratten en zelfs de burgermeester heeft zich aangeboden om zijn lichaam te verdelen onder de bevolking om op te eten. Van de achttienduizend inwoners zouden het er uiteindelijk twaalfduizend overleven. Door middel van postduiven kon Willem van Oranje communiceren met de burgers van Leiden en hielden zij moed. Uiteindelijk staken de Geuzen de dijken door. Gelukkig waren er hoge stadsmuren en door het zware weer en aanstormende water sloegen de Spanjaarden op de vlucht. Zij moesten zo snel vluchten, dat ze bij het verlaten van hun legerkamp een grote pan achter lieten. De wereldberoemde pan waar de eerste hutspot inzat.
Cornelis Joppenzn. vond de pan met hutspot en liet het proeven aan de inwoners en zij vonden het fenomenaal. Nog steeds wordt de bevrijding op 3 oktober gevierd en eet iedereen hutspot.
Bij mij staat de hutspot ook in oktober op het menu. Eigenlijk verlang ik al het hele jaar naar die winterse vechtpartij. Als er bij ons in de straat hutspot gekookt wordt, ruik je het meteen. Die overweldigende zoete uiengeur die je op kilometers afstand al tegemoet komt. Deze prak die bij mij dat universele Unox gevoel naar boven haalt. De beste vriend van deze mengeling is onze Volendammer leverworst. Deze bij toeval ontdekte geniale foodpairing is een groot succes en kan ik iedereen van harte aanbevelen. Volendammer leverworst die door de warmte zachter en pittiger van smaak wordt geeft een unieke mondbeleving.
Proef deze eeuwen oude smaaksensatie met moderne twist
Vanaf 4 persoon(en)
500 gr. Runder klapstuk (heel)
125 gr. Rundervet
2.5 ltr. Runderbouillon
1 kg. Pastinaak (schoon in blokken)
½ kg. Winterpeen (schoon in blokken)
½ kg. Ui (schoon in blokken)
2 x Blaadjes laurier
Zout en peper om op smaak te brengen
Volendammer Leverworst
Bak het klapstuk in het rundervet rondom bruin. Blus met de runderbouillon en laat met de deksel op de pan zeker 2.5 tot 3 uur zachtjes stoven. Haal het vlees voorzichtig uit de pan en laat even afkoelen. Doe nu de pastinaak, winterpeen, ui en laurier in de pan bij de bouillon. Let op dat alles goed onderstaat, vul anders aan met wat water. Laat dit ongeveer 25 minuten zachtjes koken. Snijd onder tussen het vlees aan stukjes en stamp alles door elkaar. Breng op smaak met wat zout en peper en serveer met plakjes Volendammer leverworst.
